KULAK KİRİ (BUŞON) NEDİR?

 

Halk arasında kulak kiri olarak bilinen buşon, dış kulak olarak tanımlanan ve kulak kepçesi ile kulak zarı arasında yer alan bölgede oluşur. Dış kulağın daralan orta bölgesinde, cilt yüzeyinin altında kulak salgısını oluşturan salgı bezleri bulunur. Bu salgı bezleri, dışarıdan kulak içine giren toz ve kirin kulak zarına ulaşmasını engellemek için nemli bir salgı üretir. Kulağın içine giren toz ve kir, dış kulak yolunda bulunan ve tıp dilinde serumen adı verilen salgıya yapışır ve kurur. Salgının kurumasıyla birlikte kulak kiri, dış kulaktan kulak kepçesine doğru atılır. Tozlu ve kirli ortamlarda çalışan kişilerde kulak kirinin daha sık görülmesinin sebebi de budur. Dolayısıyla kulak kiri, yaygın olarak düşünülenin aksine bir tür kir değil, kulağı enfeksiyonlardan koruyan ve kulağın tahriş olmasını önleyen doğal bir savunma sistemidir.

 

Buşon teşhisi nasıl konur
 

Buşon tanısı otoskopik muayene ile kulak burun boğaz hekimi tarafından konabilir.  Otoskopik muayenede; buşon varlığı tanı koydurucudur. Bu gibi durumlarda kulak burun boğaz hekimine başvurmak faydalı olacaktır.

Kulak kiri neden olur?

Dış kulak yolunun girişinde cilt altında salgı bezleri bulunur. Salgı bezlerinin salgıladığı serumen adlı koyu kahverengi ya da açık sarı renkli salgı, kulağın içinin nemli olmasını sağlar. Bu salgının esas görevi havadaki toz ve kum taneciklerinin yanı sıra bu gibi küçük partiküllerin kulak zarına ulaşmasını engellemektir. Dış kulak ile temas eden bu yabancı maddeler, dış kulağın silindirik yapısına yapışır. Serumen adlı bu salgı aynı zamanda dışarıdan gelebilecek bakterilere karşı da kulağı korur. Kulak yoluna giren yabancı maddelerin kulak içi salgısına yapışması ile birlikte kulak salgısı kurur. Cildin içten dışa doğru olan hareketinin yanı sıra çenenin hareket etmesiyle birlikte kulak yolunda bulunan kurumuş salgı, kulak kepçesine doğru atılır. Kulak kiri olarak bilinen buşon oluşumunun temel sebebi kulak zarını, yabancı cisimlere ve bakterilere karşı korumaktır. Kulak salgısının çok sık temizlenmesi, kulak zarını savunmasız bırakarak enfeksiyon oluşumunu kolaylaştırır. Aynı zamanda kulak yolunda oluşan kuruluğa bağlı olarak kaşıntı gibi şikayetler de görülebilir. Kulak kiri neden olur sorusu bu şekilde yanıtlanabilir. Kulak kiri aslında kulağın kirli olduğu anlamına gelmez, halk arasında böyle isimlendirilmiştir.Kulak kirinin oluşum nedenleri ise şöyledir:

• Tozlu ve kirli ortamlarda uzun süre ile bulunmak
• Deniz, havuz ve duş sırasında kulak salgısının şişmesi
• Dış kulak yolunun yapısal olarak dar olması ve bu yüzden buşonun kulak dışına atılamaması
• İşitme cihazı, tıkaç ve kulaklık gibi cihazların sık kullanılması
• Kulak temizliğinin, kulak içine yabancı cisim sokularak yapılması
• Kulak salgısının fazla olması

Kulak kiri neden birikir?

Kulak salgısı, kulak yolunu koruduğu ve geçici bir koruyucu sıvı tabakası oluşturduğu için faydalıdır. Kulak salgısının yokluğu, dış kulak yolunun kurumasına ve buna bağlı kaşıntılara sebep olur.
Kulak kiri, kulağın yapısının gereği kuruyunca kulak kepçesine atılır. Ancak bazı durumlarda kulak kiri, dış kulak yolunda birikerek işitme kaybı gibi şikayetlere yol açabilir. Kulak kirinin birikme nedenlerinin en yaygın olanı kulağın, bilinçsiz olarak temizlenmesidir. Kulak kiri, kulak zarından uzak ve kulak yolunun dışarıya yakın kısmında oluşur. Bu yüzden kulak çubuğu ile kulağın içini temizlemek, dış bölümde oluşan kulak kirinin kulak zarına doğru itilmesine ve bu bölgede birikmesine yol açar. Bunun yanı sıra tozlu ve kirli ortamlarda uzun süre ile bulunmak, dış kulak yolunun yapısal olarak dar olması kulak kirinin birikmesine ve dışarıya atılamamasına neden olur. Kulak salgısı, her zaman kulak yolunda bir miktar bulunur. Ancak bazı kişilerde denize, havuza ya da duşa girmek gibi eylemlerin sonucunda kulak kiri bir miktar şişer ve birikime yol açar.

Kulak kiri belirtileri nelerdir?

Kulak kiri olarak bilinen buşon, vücudun doğal savunma mekanizmalarından biridir. Aslında kir olmayan buşon, bazı kişilerde hiçbir şikayete yol açmazken bazılarında kulak yolunda birikime yol açarak yakınmalara neden olabilir. Hastaların kulak kirine bağlı olarak yakınmaları çoğunlukla, kulak tıkanıklığı, işitme duyusunun azalması, uğultu, çınlama, baş dönmesi, kuru öksürük, kulakta dolgunluk hissi, ağrı, koku, akıntı ve kaşıntı şeklindedir. Bu şikayetler her iki kulakta olabileceği gibi tek taraflı da olabilir. İşitme kaybı, kişinin kendisini sosyal ortamdan soyutlamasına neden olacak kadar şiddetli olabilir. Bu gibi şikayetlerin varlığında kişi KBB uzmanına başvurarak muayene olmalı ve gerektiğinde kulak kiri temizleme işlemi yaptırılmalıdır.

Hasta kendi kulağını temizleyebilir mi, kulak çöpleri sakıncalı mıdır?

 Kulak kiri olarak adlandırılan kulak salgısı, kulak zarına uzak ve kepçesine yakın bir bölgede oluşur. Bu yüzden kulak kirinin temizliği, kulak temizleme çubuğu olarak bilinen pamuklu çubuk ya da kulağın iç kısmına sokulan diğer yabancı cisimlerle yapılmamalıdır. Bu tip işlemler ile yapılan kulak temizliği, kulak kirinin içeri doğru itilmesine neden olur. Son derece hassas olan kulak yolu ve kulak zarı, kulağın yabancı cisimlerle temizlenmeye çalışılması ile zedelenebilir ve hatta bu işlem, kulak zarının yırtılmasına yol açabilir. Kulak kiri temizliği, temiz bir bez ile dış kulağın içine sokmadan temiz bir bez veya pamukla yapılır, daha ileri gitmemelidir. Ancak kulak kirinin şişmesi ya da yapısal darlığa bağlı olarak kendiliğinden kulak dışına atılamaması durumunda KBB uzmanına başvurularak kulak temizliği yaptırılmalıdır. Bu tip problemi olan kişiler her 6 ya da 12 ayda bir kez kulaklarını temizletebilir..

Doktor kulak kirini nasıl temizler?

Kulak temizliğinin kulağına yabancı cisimler sokularak yapılması son derece sakıncalıdır. Kişinin, kulak kirine bağlı şikayeti olması durumunda kulak temizliği için KBB uzmanına başvurması gerekir. Hekim, kulak muayenesinden sonra kişiye rahatsızlık veren kulak kirini farklı yollarla temizleyebilir:

• Küret: Hekim, öncelikle ilgili kulağa kulak kirinin yumuşaması için özel bir solüsyon damlatır. Ardından buşon küreti ile kulak kirini dışarı çıkarır.
• Aspirasyon: Küret işleminde olduğu gibi öncelikle kulak kirinin yumuşaması için hekim, özel solüsyonu kulağa damlatır. Ardından vakumlama işlemi olarak bilinen aspirasyon işlemine başlar. Bu işlem, aspiratör adlı cihazla yapılır. Sertleşmiş ve kulak dışına atılamayan kulak kiri, bu cihaz sayesinde çekilerek kulak dışına çıkarılır.
• Lavaj: Kulağın yıkanması olarak da bilinen lavaj işlemi öncesinde kulak kirinin yumuşayarak kulaktan çıkışını kolaylaştırmak için kulağa birkaç gün özel bir solüsyon damlatılır. Ardından  baş yana doğru yatırılır. Kulak kiri tamamen boşaltılana dek özel bir enjektörle ılık bir su kulak içine püskürtülür.

Artık günümüzde  kulak zarı delinmesi veya delik zar nedeniyle orta kulak enfeksiyon riski nedeniyle kulak yıkaması az kullanılmaktadır.

Tüm kulak temizleme yöntemleri sonrasında kişi hemen gündelik hayatına dönebilir.

 

Kulağı temizletmek alışkanlık yapar mı?

Kulak temizletme işlemlerinin hiçbiri, yaygın olarak bilindiği gibi alışkanlık yapmaz ya da kulağın daha çabuk kirlenmesine yol açmaz. Kulağın temizlendikçe daha fazla kulak kiri üretmesi de doğru değildir. Dış kulağın kulak kepçesine yakın olan kısmından salgılanan salgının temel amacı, kulağın nemli tutularak dışarıdan gelebilecek toz ve kirin kulak zarına ulaşmasını engellemektir. Kulak kirinin bazı insanlarda daha fazla olmasının sebebi ise kulağın sık sık temizletilmesi değil diğer kişilere nazaran daha fazla kirli havaya maruz kalınması, fazla koyu salgı üretilmesi veya  kulak yolunun yapısal olarak dar olmasından kaynaklanır. Kirin kulağı tıkama süresi kişiden kişiye değişir, genelde 6 ay bir yıl arası tıkanır.